تراورتن در فضای داخلی

تراورتن در فضای داخلی
هرچه می گذرد بر میزان استفاده از تراورتن در فضاهای داخلی افزوده می شود. رنگهای گرم و متنوع، طیف رنگی بسیار زیاد، انواع فرآوری، طیف قیمتی بسیار متنوع و انواع کارهای ابزاری جدید و ماشینی که روی این سنگ انجام می شود را می توان از عوامل اصلی این اقبال عمومی به استفاده از تراورتن در فضاهای داخلی دانست.
شاید اگر کمی در زمان به عقب برگردیم، به یاد بیاوریم که زمانی بود که چنانچه شما سنگ ساختمانی تراورتن را برای فضاهای داخلی مانند راه پله پیشنهاد می دادید با امتناع کارفرمایان مواجه می شدید، چرا که سوراخهای تراورتن را برای آن فضاها متناسب نمی دیدند ولی در حال حاضر همین تخلخل و داشتن سوراخ هم برای بعضی از سنگها به صورت حُسن درآمده چراکه مُد به سمت طبیعی  (natural)جلوه دادن محیطهای داخلی پیش می رود.

تقسیم بندی سنگ در عرف رایج سنگهای پلاک

انواع سنگ ساختمانی تراورتن در خواصی با سنگ مرمر مشترک است. امروز استفاده از طرحهای بوک مچ (book match) در کف لابی، بدنه و قسمتهای مهم ساختمان توسط مرمر و تراورتن بسیار رایج است و صد البته زیبا وچشم نواز. نقشهای روی سنگهای تراورتن چنانچه موقع برش به صورت  سر هم حفظ شود وبعد از ساب و فرآوری در جهت مشخص کنار هم قرار گیرد می تواند طرحهای بسیار زیبا و متنوعی را که هر کدام همانند یک نقاشی بسیار هنرمندانه است به نمایش بگذارد.

بوک مچ می تواند دو تایی، چهارتایی ویا بیشتر باشد و همینطور می تواند به صورت توالی دو یا چند سنگ و در مجموع یک طرح واحد باشد. امروزه استفاده از این خاصیت تراورتن و مرمر روز به روز در حال افزایش است وبعضاً سنگهایی هستند که به تنهایی زیبا نیستند و چه بسا نامنظم و شلوغ دیده شوند ولی با این روش می توانند به بهترین تابلوی سنگی تبدیل شوند. از لحاظ معماری انواع سنگ ساختمانی تراورتن و نقشهایش همخوانی بسیار نزدیکی با مواد موجود در طبیعت اطراف خود دارد. گل و سبزه، خاک آجر، رنگ و فلز از عناصری است که می تواند به خوبی توسط طراحان ساختمانی در کنار تراورتن به کار گرفته شود.
امروزه استفاده از کارهای ابزاری (دستی و ماشینی) روی سنگ تراورتن در حال توسعه است و از آن استفاده بسیار زیادی می شود استفاده هایی که در بخش ماشین آلات ابزار بیشتر به آن خواهیم پرداخت. یک نمونه از این کارهای ماشینی طرحهایی است که محصول ماشین پروفیل است و واقعاً تنوع بسیار زیادی دارد و می تواند پاسخگوی هر سلیقه ای باشد.

تغییر رنگ گرانیت

تغییر رنگ گرانیت:

بحث دیگری که درمورد گرانیت ها گفته می شود، موضوع تغییر رنگ آنهاست که در بحث هوازدگی در سنگ به این موضوع خواهیم پرداخت ولی اجمالاً می توان گفت به جز بعضی از گرانیت ها مثل سبز پیرانشهر که هوازدگی در آنها منجر به تغییر رنگ از سبز به زرد می شود فرآیند هوازدگی در سنگها عمومی است وتقریباً گرانیت ها در این زمینه کمتر دچارمی شوند.بعضی از گرانیت ها دارای اکسیدها و سولفورهای آهن هستند که این سولفورها در مجاورت هوا، روی سطح انواع سنگ ساختمانی گرانیت با اکسیژن هوا وارد واکنش شده و از ظرفیتی به ظرفیت دیگر و یا سولفوراکسید شده به هیدروکسید تبدیل می شوند. بعضاً این واکنش شیمیایی گاهی با تغییر رنگ همراه است که در این مورد گرما و رطوبت می تواند همانند یک کاتالیزور به سرعت این واکنش که منجر به تغییر رنگ می شود کمک کند. لذا یک سنگ ساختمانی گرانیت مستعد تغییر رنگ در شرایط مختلف، بسته به اینکه در مجاورت نور زیاد (نمای جنوبی) یا نور کم (نمای شمالی) ویا فضای داخلی به دور از آفتاب ویا در منطقه شرجی پر رطوبت و یا خشک و سرد قرار گیرد در مدت زمانهای متفاوتی دچار تغییر رنگ می شود.
گرانیت های خارجی:
امروزه میزان استفاده از گرانیت های خارجی به دلیل مسائل اقتصادی به سرعت در حال افزایش است. مطلبی که به عنوان عیب گرانیت های خارجی به خصوص گرانیت چینی گفته می شود این است که این سنگها رنگ شده هستند و به مرور زمان رنگ خود را از دست می دهند.

این ادعا در مورد همه انواع سنگ ساختمانی گرانیت چینی صادق نیست و صرفا دو یا سه نمونه سنگ رنگ شده چینی وارد ایران شده است که مشخص هم هست و مابقی فرقی با سنگهای ما ندارد ولی بعضی از سنگهای مشکی توسط بعضی از فروشندگان با واکس مشکی سنگ، مشکی تر می شوند. این سنگها را می توان با ریختن آب گرم بر روی سنگ و چند بار ایجاد اصطکاک روی آن تست کرد. چنانچه این آب گرم تیره شد مشخص می شود که سنگ رنگ شده است. هنگام برش سنگ با دستگاههای فرز آبی هم، سنگهای رنگ شده خود را لو می دهند و معمولاً آب برگشتی حاصل از برش را رنگی می کنند.
ولی سنگ های طبیعی فقط آب را مقداری کدر می کنند که با فرونشستن ذرات آن آب دوباره صاف می شود.

نویسنده : مهندس محمدرضا صبوری
عضو هیئت مدیره گروه بازرگانی بهنگام

انواع سنگ ساختمانی

از قدیمی ترین مصالحی که انسان در ساخت ابنیه و به خصوص خانه سازی مورد استفاده قرار داده انواع سنگ ساختمانی از نوع طبیعی است. امروز علاوه بر کاربرد فراوان آن در راه سازی، پل سازی، دیوارسازی و تولید شن و ماسه شکسته، در خانه سازی نیز به طور گسترده و وسیع مورد استفاده قرار می گیرد.
آثار تاریخی تخت جمشید نشان می دهد که کاربرد سنگ در معماری ایران از قدیم رواج داشته است. در حال حاضر نیز سنگ یکی از بهترین مصالح برای نما، کف و پله های ساختمان های مسکونی و عمومی است. امروزه معماران، سنگ را به طور وسیع در ساختمان هایی نظیر سالن های اجتماعات، هتل ها، بیمارستان ها، ساختمان های اداری، ترمینال های مسافربری، فرودگاه ها و موزه ها به کار می برند.
سنگ های مورد استفاده در کارهای ساختمانی دارای انواع گوناگون و متنوعی هستند. برای تقسیم بندی آنها می توان مشخصات مختلفی را مدنظر قرار داد. مثلاً از نظر مبدأ زمین شناسی؛ از نظر ترکیب و شکل کانی؛ از نظر نوع مصرف و کارایی، از نظر ماشین آلات فرآوری آنها و از نگاه کارخانه های فرآوری کننده. با در نظر گرفتن هر یک از این موارد انواع سنگ ساختمانی نیز طبقه بندی های مختلفی پیدا می کند. اکنون به بررسی اجمالی این طبقه بندیها می پردازیم. در نهایت این تقسیم بندی را بر حسب محصول کارخانجات فرآوری سنگ بیشتر بررسی می کنیم. یعنی بر اساس آنچه در بازار مصالح ساختمانی بیشتر مرتبط با ساختمان ها و به صورت پلاک و ابزار است.

تقسیم بندی بر اساس مبدا زمین شناسی

پیش از صحبت بیشتر درباره انواع سنگ ساختمانی درباره انواع سنگ از دید زمین شناسی صبت می کنیم . سنگ ها از نظر مبدأ زمین شناسی به سنگ آذرین ، سنگ رسوبی سنگ دگرگونی تقسیم بندی می شوند.
نتایج مطالعاتیِ ترکیب سنگ شناسی در سطح زمین، نشان می دهد که حدود هفتادوپنج درصد از  سطح قاره ها را سنگهای رسوبی و سنگهای دگرگونی ناشی از آنها تشکیل می دهد. همچنین حدود بیست وپنج درصد آن متشکل از سنگهای آذرین و سنگهای دگرگونی ناشی از آنها است.

•  سنگ آذرین : سنگ هایی هستند که از سرد شدن و انجماد مواد مذاب داخل زمین (ماگما)، در زیر زمین (آذرین درونی) یا سطح زمین(آذرین خارجی) به وجود آمده اند. مقاومت سنگهای آذرین در همه جهات یکسان است؛ اسید کلریدریک برآنها بی اثر است و این سنگها سختی بالایی دارند به طوری که روی شیشه خط می اندازند.گرانیت ، سینیت و گابرو از انواع سنگهای آذرین هستند.
• سنگ رسوبی: این سنگها از ته نشین شدن مواد محلول یا شناور در آب دریاها، رودخانه ها، یخچالها و هوا ، در محیطهای گازی، مایع و جامد به وجود آمده اند که رفته رفته طی مراحلی به سنگ رسوبی تبدیل شده اند. اکثر آنها از دو جزء آواری (مثل قلوه سنگ، شن، ماسه و دانه های رسی) و یک جزء شیمیایی مثل کلسیت یا ژیپس تشکیل شده اند.این  جزء شیمیایی باعث چسبیدن ذرات آواری به یکدیگر می شود. این سنگها در امتداد عمود بر بسترشان بیشترین مقاومت را دارند اما در جهت رگه های تشکیل شده، ضعیف هستند. از مهمترین سنگهای رسوبی می توان به کنگلومرا، ماسه سنگها، سنگهای رسی، تراورتن ها و بعضی مرمریت ها نام برد.

• سنگ دگرگونی: چنانچه در اثر عواملی مثل دما و فشار، سنگها دچار تغییرات در شکل و ساخت و ترکیب کانی سنگ و یا باعث تبلور مجدد شوند سنگ دگرگونی تشکیل می شود. می توان از سنگهای چینی، مرمرها وبعضی از مرمریت ها به عنوان مهمترین سنگهای دگرگونی که در کارهای ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرند نام برد.

کلاً چنانچه سنگها را از این زاویه نگاه کنیم به دو دسته سخت و نرم تقسیم می شوند.
الف) سنگ سخت : همانطور که از اسم آنها پیداست این سنگها به این راحتی برش و ساب نمی خورند و به سادگی براق نمی شوند. به همین دلیل باید در فرآوری آنها از ماشین آلات و دستگاههایی مخصوص استفاده شود. این دستگاهها از دورِ موتور گرفته تا نوع مواد مصرفی در سیم برش یا دیسک برش و لقمه ساب با دیگر ماشینها متفاوت هستند. از جمله این سنگهای سخت می توان از گرانیت، گابرو، دیوریت یا سینیت ها نام برد.

ب) سنگ نرم : مابقی سنگ های موجود در بازارها همانند مرمریت، تراورتن، مرمر، چینی و لایم استون را می توان با دستگاه های برش سنگ نرم فرآوری کرد، چرا که این دستگاه ها از نظر فنی برای فرآوری سنگهای نرم طراحی شده است.

تقسیم بندی سنگ ساختمانی در عرف رایج سنگ های پلاک

این تقسیم بندی که رایج ترین و مهمترین تقسیم بندی در بازار انواع سنگ ساختمانی فرآوری شده است بیش از هر تقسیم بندی دیگری مورد استفاده است و به همین دلیل بیشتر مدنظر ماست. از این نقطه نظر سنگها به پنج دسته کلی گرانیت، مرمر، چینی، تراورتن ومرمریت تقسیم بندی می شوند، البته انواع دیگری همانند ترااُنیکس ولایم استون هم می تواند جزء این تقسیم بندیها باشد که ما به دو دلیل آنها را از این پنج دسته جدا کرده ایم اما بعداً به آنها نیز خواهیم پرداخت. دلیل اول این که مثلاَ ترااُنیکس؛ ترکیبی از تراورتن و مرمر است و شخصیت مستقلی ندارد همین طور لایم استون. دلیل دوم اینکه نسبت فراوانی این سنگها در مقایسه با سنگ ساختمانی اصلی بسیار ناچیز است.